Günümüzde ulaştığımız bu medeniyete gelinceye dek pek çok milletten pek çok insanın ve bilim adamının katkıları vardır. Bu yazıda günümüzde medeniyetin oluşmasına katkısı olan Türk-İslam bilim insanlarını inceleyeceğiz.
HAREZMİ
780 ile 850 yılları arasında yaşamış olan önemli bilgindir. Matematik, astronomi ve coğrafya alanında önemli buluşlara imza atmıştır. Bu anlamda insanlığa büyük bir yol açmış ve aydınlığa kavuşturmuştur. Matematiğin ayrı bir bilim olarak tanınmasını sağlamış, cebir bilimini geliştirmiştir.
İlk kez sıfır ile tanışmamızı sağlayan yine Harezmi’dir. İlk olarak Astronomi kitabını yazan kişidir. Kitabında gezegenlerin hareketlerine değinmiştir.
ALİ KUŞÇU
1403 ile 1474 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan bilgindir. Kuşçu lakabı ile meşhur olup tanınmıştır. Osmanlı’ya Astronomi ve Matematik alanında katkı sağlayan kişidir. Küçük yaşlardan itibaren Matematik ve Astronomi gibi bilimlere ilgi duymuştur. İstanbul’da Fatih Sultan Mehmet ile tanışmış olup, Fatih Sultan Mehmet tarafından günlük bin akçe ile ödüllendirilmiştir.
İstanbul’un matematik konum üzerinde yerini belirlemiştir.
KATİP ÇELEBİ
Hayatını kitaplara adayan bir bilim adamıdır. 1609-1657 yılları arasında yaşamıştır. Gerçek adı Mustafa olan Katip Çelebi, hacı halife ünvanı ile de anılır.
Babasının yanında eğitim almıştır. Hayatını bilim ve ilime adamıştır, ona göre savaşmak yerine ilim öğretilmelidir. Pek çok kitap okuyan Katip Çelebi, babasından kalan mirası da yine bu hususta harcamıştır.
Saray kütüphanesinden sonraki en büyük kütüphane Katip Çelebi’nin evindedir. Cihannüma adlı ilk coğrafya kitabı vardır.
İBN-İ SİNA
Tıp bilimcisi olarak bilinen filozof 980 ile 1037 yılları arasında yaşamıştır. Küçük yaşlardan itibaren çok kaliteli bir eğitim almıştır. Daha 18 yaşındayken Samani Hükümdarının hastalığını tedavi etmiş ve kısa zamanda adını büyük kitlelere duyurmuştur. Bu sebepten dolayı çok büyük hediyeler verilmek istenmiştir. Mikroskop daha yokken canlı mikropların olduğu kanısını ortaya atmıştır. Tıbbın kanunu adlı eseri uzun yıllar boyunca (500 yıl) Avrupa’da tıp alanında başvuru kitabı olmuştur.
Tıbbın yanında astronomi, felsefe, kimya gibi farklı alanlarda da çalışmalar yürütmüştür.
HAZİNİ
Doğumuna ilişkin net bir bilgi yoktur. Ancak ölüm tarihi olarak 1155 tarihi verilmiştir. Nevton’dan 500 yıl önce kadar Hazini, yaptığı çalışmalar neticesinde maddeleri yerkürenin merkezine çeken gücün olduğunu söylemiştir. Ölçü ve tartı araçlarıyla yaptığı çalışmalar neticesinde adından söz ettirmiştir.
CEZERİ
Mekanik mühendisliği alanında çalışmalar yapmıştır, alanında ilk robotu yaptığı bilinir. 1136 ile 1206 yılları arasında yaşadı. Diyarbakır Ulu Camii’nin ünlü güneş saati de Cezeri’nin eseridir.
FARABİ
Rebab adı verilen müzik cihazının bulan kişidir Farabi. Bu alet Keman’ın atası olarak bilinmektedir. Farabi 870 ile 950 yılları arasında yaşamıştır. Ünlü filozof ve öğretmen kimliği ile tanınmaktadır. En büyük filozoflar listesinde ilkler arasında yer alır. Farabi seslerin matematiksel ölçümünü yapmıştır. Aristo’ya birinci öğretici deniyorken, kendisine Aristo’dan sonra kendisine ikinci öğretici adı verilmiştir.
PİRİ REİS
1470 yılında dünyaya gelen Piri Reis, 1553 yılında hayata veda etmiştir. Osmanlı Devlet’nin en parlak döneminde yaşamış olması ona çalışmalarında büyük kolaylık sağlamıştır. Haritacı ve denizci olarak bilinir.
Piri Reis dönemin şartları dahilinde farklı haritalar çizmiştir.
İBN-İ HALDUN
Sosyal bilimler denildiğinde akla ilk gelen öncü isimlerden birisidir. 1332 yılında dünyaya gelmiş ve 1406 yılında hayata veda etmiştir. Fikirleriyle Osmanlı tarihçilerini etkilemiştir. Hukuk, matematik, edebiyat, mantık, tesfir, hadis ve gramer alanlarında bilgisi vardır. En önemli eseri Mukaddime’dir. Batılılar tarafından sosyoloji ve tarih felsefesini kurucusu olarak bilinir.
